İngilizcede başkalarının sözlerini iki farklı yol ile aktarabiliriz. Bunlardan biri, söyleneni değiştirmeden tırnak işaretleri ile cümle içinde kullanmaktır. Bu tür anlatıma, “direct speech” (doğrudan anlatım) adı verilir. Diğer yol ise başkasının söylediklerini kendi cümlenizle birleştirerek tırnak işaretleri kullanmaya gerek olmadan karşı tarafa aktarmaktır. Bu duruma “reported speech” (dolaylı anlatım) adı verilir ve bu tür cümleler dolaylı cümleler (indirect sentences) olarak adlandırılır. İngilizcede doğrudan ve dolaylı cümleler hakkında bilgi edinmek isteyenler için bu yazımızda örneklerle birlikte doğrudan ve dolaylı cümlelerden bahsettik.
İngilizce Doğrudan Cümleler (Direct Sentences)
Başkasının söylediklerini değiştirmeden, birebir olarak kendi cümlemizin içinde karşı tarafa aktarmanın doğrudan anlatım olarak adlandırıldığından bahsetmiştik. Bu tür cümlelere doğrudan cümleler (direct sentences) adı verilir. Bu cümleler yapı olarak iki kısımdan oluşur: “Main clause” (ana cümle) ve “subordinate clause” (yan cümle). Subordinate clause yani yan cümle, başkasının söylediklerinin yer aldığı kısımdır. Yan cümle genellikle cümle sonunda yer alır.
İngilizce Doğrudan Cümle (Direct Sentence) Örnekleri
Doğrudan cümlelerin yapısını ve nasıl kurulduğunu daha iyi anlayabilmeniz için aşağıda yer alan İngilizce doğrudan cümle örneklerini ve Türkçe çevirilerini inceleyebilirsiniz.
Jane said “I will not forgive him even if he apologizes.”
(Jane “Özür dilese bile onu affetmeyeceğim.” dedi.)
My brother called me and said “I don’t want you to come back home.”
(Erkek kardeşim beni aradı ve “Eve geri gelmeni istemiyorum.” dedi.)
Your mother asked me “Did you have breakfast?”
(Annen bana “Kahvaltı ettin mi?” diye sordu.)
She said “I don’t care about your feelings.” to me.
(O bana “Senin duygularını umursamıyorum.” dedi.
The reporter said “The police arrived 2 hours after the call.”
(Muhabir “Polis, aramadan 2 saat sonra geldi” dedi.)
My friend said “I will throw the greatest party of our class.” to everyone.
(Arkadaşım herkese “Sınıfımızın en büyük partisini ben vereceğim” dedi.)
I heard him say “My best friend has no social skills.” to his classmates.
(Sınıf arkadaşlarına “En iyi arkadaşımın hiç sosyal becerisi yok” dediğini duydum.)
Our teacher warned him “Don’t insult your friend again.”
(Öğretmenimiz “Arkadaşına bir daha hakaret etme.” diye uyardı.
He said “I can say whatever I want to say.” to our teacher.
(Öğretmenimize “Söylemek istediğim her şeyi söyleyebilirim.” dedi.)
My mother said “You will lose all of your friends if you keep talking behind them.”
(Annem “Arkalarından konuşmaya devam edersen bütün arkadaşlarını kaybedersin.” dedi.
İngilizce Dolaylı Cümleler
Başkasının söylediklerini kendi cümlemizle birleştirerek tırnak işaretleri kullanmadan karşı tarafa aktarmanın reported speech yani dolaylı anlatım olarak adlandırıldığından bahsetmiştik. Bu tür cümlelere “indirect sentences” (dolaylı cümleler) adı verilir. Başkalarının söylediklerini tırnak işareti içine koymadan aktarabilmek için cümlede belli değişiklikler yapılması gerekir. Başkasının söylediği cümlenin zamanı, cümlenin başka birine aktarıldığı zamana göre değiştirilir.
İngilizce Dolaylı Cümle (Indirect Sentence) Örnekleri
İngilizcede dolaylı cümlelerin (indirect sentences) nasıl kurulduğunu daha iyi anlayabilmeniz için Türkçe çevirileriyle birlikte İngilizce dolaylı cümle örnekleri hazırladık.
My father said he never skips breakfast.
(Babam kahvaltıyı asla atlamadığını söyledi.)
My friend told me that she didn’t like me because I was too cold to her.
(Arkadaşım, ona karşı çok soğuk olduğum için benden hoşlanmadığını söyledi.)
Jonas said that he was going home.
(Jonas eve gideceğini söyledi.)
Lily said she would meet her friends.
(Lily arkadaşlarıyla buluşacağını söyledi.)
She said the baby was sleeping.
(Bebeğin uyuduğunu söyledi.)
The teacher says it’s your turn to answer the question.
(Öğretmen, soruyu cevaplama sırasının sende olduğunu söylüyor.)
My mother said that the Earth will be uninhabitable in a few years.
(Annem birkaç yıl içinde Dünya’nın yaşanmaz hale geleceğini söyledi.)
The detective stated that John broke his own arm on purpose.
(Dedektif, John’un kendi kolunu kasten kırdığını söyledi.)
The ballerina said that she sacrificed her youth to win the prize.
(Balerin, ödülü kazanmak için gençliğini feda ettiğini söyledi.)
His wife said that she devoted her time and money to her husband.
(Karısı, zamanını ve parasını kocasına adadığını söyledi.)
İngilizce Doğrudan Cümleyi Dolaylı Cümle Yapma
İngilizcede doğrudan cümleyi (direct sentence) dolaylı cümleye (indirect sentence) çevirmek için izlemeniz gereken bazı gramer kuralları vardır. Öncelikle kişi zamirleri (personal pronouns), iyelik zamirleri (possessive pronouns) ve iyelik sıfatlarının (possessive adjectives) değiştirilmesi gerekir.
Örneğin ilk cümlede “I” (ben) kullanılmışsa, bu cümleyi dolaylı anlatım ile üçüncü bir kişiye aktarabilmek için “he/she” (o) olarak değiştirmemiz gerekir. Eğer bu cümleyi dolaylı anlatım ile bu cümleyi söyleyen kişiye aktaracaksak, ilk cümledeki “I” (ben), dolaylı cümlede “you” (sen) olarak değiştirilir. Yani cümleyi kime aktardığımızın da önemi vardır. İyelik zamirleri (possessive pronouns) ve iyelik sıfatlarının da (possessive adjectives) bu kural doğrultusunda değiştirilmesi gerekir.
Zaman ifadelerinin de cümlenin aktarıldığı zamana göre değiştirilmesi gerekir. Dolaylı cümlelerde, aktarılan cümlenin zaman kipi çoğunlukla geçmiş zamana dönüştürülür. Ancak aktarılan cümledeki durum hala geçerliyse veya aktarılan cümle genel bir gerçeklikten bahsediyorsa zaman kipi değiştirilmez.
Doğrudan cümleyi nasıl dolaylı cümle haline getirebileceğinizi daha iyi kavramak için aşağıda yer alan İngilizce doğrudan cümleyi dolaylı hale getirme örneklerini inceleyebilirsiniz.
Örnek 1
Doğrudan Cümle:
The man said “I gave you two thousand dollars.”
(Adam “Sana iki bin dolar verdim” dedi.)
Dolaylı Cümle:
The man said that he gave me two thousand dollars.
(Adam bana iki bin dolar verdiğini söyledi.)
Örnek 2
Doğrudan Cümle:
Travis said “My mother is waiting for us.”
(Travis “Annem bizi bekliyor.” dedi.)
Dolaylı Cümle:
Travis said that his mother was waiting for them.
(Travis, annesinin onları beklediğini söyledi.)
Örnek 3
Doğrudan Cümle:
The trainer said “You will be practicing tonight.”
(Antrenör “Bu gece pratik yapıyor olacaksın.” dedi.)
Dolaylı Cümle:
The trainer said that I would be practicing that night.”
(Antrenör o gece pratik yapıyor olacağımı söyledi.)
Örnek 4
Doğrudan Cümle:
The supervisor told me “Do not distract your friends.”
(Gözetmen bana “Arkadaşlarının dikkatini dağıtma” dedi.)
Dolaylı Cümle:
The supervisor told me not to distract my friends.
(Gözetmen, arkadaşlarımın dikkatini dağıtmamamı söyledi.)
Örnek 5
Doğrudan Cümle:
Lexi said “The pink bag is mine.” to everyone.
Lexi herkese “Pembe çanta benim.” dedi.
Dolaylı Cümle:
Lexi said to everyone that the pink bag was hers.
(Lexi herkese pembe çantanın onun olduğunu söyledi.)
Örnek 6
Doğrudan Cümle:
Alex said “I can play the violin.”
(Alex “Ben keman çalabiliyorum” dedi.)
Dolaylı Cümle:
Alex said he can play the violin.
(Alex keman çalabildiğini söyledi.)
Örnek 7
Doğrudan Cümle:
The student said “Our team has the best players.”
(Öğrenci “Takımımız en iyi oyunculara sahip.” dedi.)
Dolaylı Cümle:
The student said that their team has the best players.
(Öğrenci, takımlarının en iyi oyunculara sahip olduğunu söyledi.)
Örnek 8
Doğrudan Cümle:
Bryce said “I got the highest mark in the exam.”
(Bryce “Sınavda en yüksek notu ben aldım.” dedi.)
Dolaylı Cümle:
Bryce said that he got the highest mark in the exam.
(Bryce, sınavda en yüksek notu kendisinin aldığını söyledi.)
Örnek 9
Doğrudan Cümle:
Hayley said “I will meet my family tomorrow.”
(Hayley, “Yarın ailemle görüşeceğim” dedi.)
Dolaylı Cümle:
Hayley said that she would meet her family the next day.
(Hayley ertesi gün ailesiyle buluşacağını söyledi.)
Örnek 10
Doğrudan Cümle:
My mother says “You will lose your job if you keep being late.”
Annem “Geç kalmaya devam edersen işini kaybedersin.” diyor.
Dolaylı Cümle:
My mother says that I will lose my job if I keep being late.
Annem geç kalmaya devam edersem işimi kaybedeceğimi söylüyor.
Doğrudan ve Dolaylı Anlatımda Soru Cümleleri
Doğrudan soru cümlelerini dolaylı hale getirirken dikkat edilmesi gereken noktaları şu şekilde özetleyebiliriz:
Yan cümledeki soru “yes-no” question (evet-hayır cümlesi) ise, yan cümlenin başına whether (eğer) veya if (eğer) getirilir.
Aktarılan cümlenin zaman kipi, cümlenin aktarıldığı zamana göre değiştirilir. Aktarılan cümlenin zaman kipi çoğunlukla geçmiş zamana dönüştürülür. Fakat aktarılan cümle genel bir gerçeklikten bahsediyorsa zaman kipi değiştirilmez.
İngilizcede başka birinin söylediği soru cümlelerini doğrudan ve dolaylı anlatımda nasıl başkasına aktaracağınızı daha iyi anlayabilmek için aşağıda yer alan örnekleri inceleyebilirsiniz.
Örnek 1
Doğrudan Cümle:
Danielle asked me “Is this pen yours?”
(Danielle bana “Bu kalem senin mi?” diye sordu.)
Dolaylı Cümle:
Danielle asked me if this pen is mine.
(Danielle bana bu kalemin benim olup olmadığını sordu.)
Örnek 2
Doğrudan Cümle:
Your mother asked me “Can you take my son to school?”
(Annen bana “Oğlumu okula bırakır mısın?” diye sordu.)
Dolaylı Cümle:
Your mother asked me to take you to school.
(Annen seni okula götürmemi istedi.)
Örnek 3
Doğrudan Cümle:
My mother asked me “Where did you go last night?”
(Annem bana “Dün gece nereye gittin?” diye sordu.)
Dolaylı Cümle:
My mother asked me where I went the other night.
(Annem bana geçen gece nereye gittiğimi sordu.)
Örnek 4
Doğrudan Cümle:
She asked me “Did you sleep well?”
(Bana “İyi uyudun mu?” diye sordu.)
Dolaylı Cümle:
She asked me if I slept well.
(Bana iyi uyuyup uyumadığımı sordu.)
Örnek 5
Doğrudan Cümle:
The robber asked “What is the password to the safe?”
(Soyguncu, “Kasanın şifresi ne?” diye sordu.)
Dolaylı Cümle:
The robber asked what the password to the safe was.
(Soyguncu kasanın şifresinin ne olduğunu sordu.)
Örnek 6
Doğrudan Cümle:
My aunt asked me “Where is your mother?”
(Teyzem bana “Annen nerede?” diye sordu.)
Dolaylı Cümle:
My aunt asked me where my mother was.
(Teyzem bana annemin nerede olduğunu sordu.)
Örnek 7
Doğrudan Cümle:
The student asked his classmates “Does anyone know where the teacher is?”
(Öğrenci, sınıf arkadaşlarına “Öğretmenin nerede olduğunu bilen var mı?” diye sordu.)
Dolaylı Cümle:
The student asked his classmates if anyone knew where the teacher was.
(Öğrenci, sınıf arkadaşlarına öğretmenin nerede olduğunu bilen olup olmadığını sordu.)
Örnek 8
Doğrudan Cümle:
The old man asked the young woman “Are you waiting for someone?”
(Yaşlı adam, genç kadına “Birini mi bekliyorsun?” diye sordu.)
Dolaylı Cümle:
The old man asked the young woman if she was waiting for someone.
(Yaşlı adam, genç kadına birini bekleyip beklemediğini sordu.)
Örnek 9
Doğrudan Cümle:
The young woman asked “Can we go home?”
(Genç kadın “Şimdi eve gidebilir miyiz?” diye sordu.)
Dolaylı Cümle:
The young woman asked if they could go home.
(Genç kadın eve gidip gidemeyeceklerini sordu.)
Örnek 10
Doğrudan Cümle:
The girl asked her friend “Can you swim?”
Kız, arkadaşına “Yüzebilir misin?” diye sordu.
Dolaylı Cümle:
The girl asked her friend if she could swim.
Kız, arkadaşına yüzme bilip bilmediğini sordu.
İngilizce Doğrudan ve Dolaylı Cümleler ile İlgili Sık Sorulan Sorular
İngilizce “direct sentence” ne demek?
Başkasının söylediği sözleri hiç değiştirmeden, yeni bir cümle içinde, tırnak işaretleri ile başkasına aktaran cümlelere “direct sentence” adı verilir.
İngilizce “indirect sentence” ne demek?
Başkasının söylediklerini kendi cümlenizle birleştirerek tırnak işaretleri kullanmaya gerek olmadan karşı tarafa aktardığınız cümlelere “indirect sentence” denir.
İngilizce “reported speech” nedir?
Başkasının söylediklerini kendi ağzımızdan üçüncü bir tarafa aktarmaya “reported speech” yani “dolaylı anlatım” adı verilir.
Dolaylı cümlelerde zaman kipi değiştirilir mi?
Dolaylı cümlelerde, aktarılan cümlenin zaman kipi çoğunlukla geçmiş zamana dönüştürülür. Ancak aktarılan cümledeki durum hala geçerliyse veya aktarılan cümle genel bir gerçeklikten bahsediyorsa zaman kipi değiştirilmez.
İngilizce Doğrudan ve Dolaylı Cümleler ile ilgili öğrendiklerinizi pratiğe dökmek ister misiniz? Dilerseniz EnglishCentral’da bulunan 20.000’den fazla interaktif video arasından İngilizce Dil Bilgisi konu başlığındaki videoları inceleyebilir, kelime dağarcığınızı geliştirip telaffuz pratiği yapabilirsiniz. Dilerseniz öğrendiklerinizi canlı ve birebir İngilizce özel ders sırasında kişisel İngilizce öğretmeniniz ile tekrar edebilirsiniz. Hemen EnglishCentral’a kayıt olup İngilizce öğrenmeye başlamaya ne dersiniz?
